اگر از آن دسته افرادی هستید که اهل مطالعه کتاب هستید حتما تا به حال کلمه ی شابک را در پشت کتاب های گوناگون مشاهده کرده اید در اینجا قصد داریم تا شما را به طور کامل با این لغت آشنا کنیم.
شابک(شماره استاندارد بینالمللی کتاب)، شمارهای منحصر به فرد در سطح بینالمللی و نمایندهای برای سایر مشخصات کتاب در سیستمهای مکانیزه است. این شماره ابزاری برای تولید، توزیع و نظام ذخیرهسازی دادههای کتابشناختی در بازار کتاب است و فرصتی مناسب برای بهینهسازی تجارت کتاب پدید میآورد. این استاندارد در سال ۱۹۶۶ در کشور انگلیس توسط صنف کتابداران پایه گذاری شد.
ISBN = International Standard Book Number
این شناسه از سال ۱۹۶۰ تا پایان سال ۲۰۰۷ دهرقمی بوده است و از آغاز سال ۲۰۰۸ برای افزایش دامنه ی اختصاص شناسه، سیزدهرقمی شد.
شابک هایی که معمولا در پشت کتاب و بر روی جلد آن چاپ می شود بین ۱۰ تا ۱۳ رقم دارد که ۱۳ رقم آن از چپ به راست به شکل زیر معنی دار می شود:
شابک از پنج بخش تشکیل شده است که با خط تیره یا فاصله از هم جدا میشوند، بخش اول آن پیش شماره ۹۷۸ و یا ۹۷۹ است که از سوی سازمان بین المللی EAN برای دنیای کتاب در نظر گرفته شده است. بخش دوم آن، کشور یا ناحیه جغرافیایی خاص را در نظام شابک مشخص میکند که میتواند عددی یک تا سه رقمی باشد(شناسه ایران ۹۶۴ یا ۰۰۶ است) و از سوی سازمان جهانی شابک مشخص میشود. بخش سوم آن شناسه ناشر، بخش چهارم شناسه عنوان و نام کتاب و آخرین بخش آن رقم کنترل است .
شابک در ایران:
در سال ۱۳۷۲، با افزایش روزافزون نیاز به استفاده از یک شناسهٔ استاندارد برای کتاب، ایران به عضویت موسسه جهانی شابک درآمد و شمارهٔ خاص کشور در این شناسه برای کشور ایران، عدد ۹۶۴ تعیین گردید.همچنین در سال ۱۳۸۶ علاوه بر شناسه ۹۶۴ شناسه ۶۰۰ نیز به ایران اختصاص یافت. با استفاده از شناسهٔ ۱۰ رقمی امکان ثبت یک میلیون کتاب در ایران وجود داشته است .
شابم:
شماره استاندارد موسیقی نیز مانند شابک ۱۳رقم است با این تفاوت که برای شناسایی آثار موسیقی به کار میرود که با هدف فروش، اجاره یا حمایت از حق مولف، منتشر شده است. دفتر نت، دفترنتهای مینیاتوری، آوازی، مجموعههای قطعات، ورقههای موسیقی پاپ و آثار الکترونیکی برخی از چیزهایی اند که شابم به آنها اختصاص مییابد.
منبع : www.mmoallemi.com
